بیمه‌های اجتماعی، بر اساس تعاون و همبستگی اجتماعی و کمک به زیان دیدگان شکل گرفته اند. این همبستگی، ریشه در فطرت انسان داشته و تعالیم ادیان الهی نیز، در شکوفایی این گرایش فطری بسیار مؤثر بوده است. روند تکاملی تعاون و همبستگی اجتماعی، امروزه به صورت بیمه اجتماعی متبلور شده، که از طریق دولت و تحت نظام قانونی ویژه‌ای اداره میشود. در این نوع بیمه، دولت از آسیب پذیران و کارگران، در برابر بعضی از خطرهای احتمالی و حوادثی چون بیماری، از کارافتادگی، پیری، بازنشستگی، بیکاری و فوت، خدمات حمایتی ارائه می دهد. خدمات حمایتی بیمه شدگان، غالباً رایگان و بلاعوض یا با پرداخت بخش اندکی از حق بیمه، توسط بیمه شده انجام میپذیرد. چنانچه وجهی پرداخت شود، وجوه به صندوق دولت واریز شده و در مصارف عمومی، به ویژه جبران خسارتِ زیان دیدگان و مشمولان طرح بیمه اجتماعی هزینه میشود.

علیرغم گذشت 14 سال از فعالیت صندوق و باوجو د تلاش های فراوان، اجرائی نمودن ایده های متعدد مدیریت های کلان و میانی، تبلیغات و اطلاع رسانی های گسترده تا پایان سال 1399 تعداد 2.1 میلیون عضو و 1.3 میلیو ن بیمه شده فعال در صندوق وجود دارند.